Saving private Fritz
Here I was on Omaha Beach. Instead of being a fierce, well-trained, fighting infantryman, I was an exhausted, almost helpless, unarmed survivor of a shipwreck.
Bovenstaand citaat is niet afkomstig uit Steven Spielbergs kaskraker Saving private Ryan. Het is een ooggetuigenverslag van de landing op Omaha Beach tijdens de invasie in Normandië op 6 juni 1944 – de dag die de geschiedenis inging als D-Day. Het citaat is slechts een klein stukje uit een van de vele verslagen die te lezen en te beluisteren zijn op de site Normandy 1944.
Al eerder is op deze plaats aandacht besteed aan de mogelijkheden van interactieve geschiedschrijving op het internet. Normandy 1944 is een van de mooiste voorbeelden van deze nieuwe benadering van het verleden. Niet verwonderlijk voor wie weet dat de site onderdeel is van de interactieve Encyclopaedia Britannica.
Kern van de site is een essay van de Engelsman John Keegan, een specialist in militaire geschiedenis. Aan de hand van vijf hoofdstukken behandelt hij de geschiedenis van D-Day. Er is achtereenvolgens aandacht voor de voorbereiding, de eigenlijke invasie, de strijd landinwaarts en de doorbraak van de geallieerden. Geheel in stijl met de hedendaagse mode in de geschiedschrijving is er tenslotte aandacht voor de herinnering aan Normandië.
Ieder hoofdstuk van het essay wordt vergezeld van authentieke foto’s, geluidsfragmenten en filmbeelden. Ook zijn per hoofdstuk deeltentoonstellingen te bezichtigen. Met name de interactieve kaarten van de verschillende stranden zijn indrukwekkend. Voorts is van beide partijen een verhelderend overzicht van de commandostructuur opgenomen, van waaruit kan worden doorgeklikt naar korte biografieën van politieke leiders en generaals.
De liefhebbers van wapentuig kunnen hun hart ophalen. De aparte sectie met informatie over tanks, vliegtuigen en oorlogsschepen is ruim voorzien van foto’s, illustraties en blauwdrukken. De uitgebreide beschrijving van Franse dorpjes en steden waar om is gevochten, doet wat vreemd aan; de informatie is toeristisch van aard en wordt op geen enkele wijze met de oorlog in verband gebracht.
Voor de serieuze historicus is de publicatie van bronnen op Normandy 1944 interessant. Naast de oral histories van soldaten zijn gepubliceerde memoires, officiële documenten en originele nieuwsberichten te raadplegen. Ook van Duitse zijde zijn stukken opgenomen. Voor scholieren is een mooi vormgegeven study guide met opdrachten voorhanden. Voor leraren is er een teacher guide. Literatuurtips zijn per onderwerp aangegeven, maar staan ook op een aparte pagina. De boeken zijn direct te bestellen bij de internetboekwinkel Amazon. Uiteraard ontbreekt een gedegen lijst met links niet.
Dat Normandy 1944 schatplichtig is aan Saving private Ryan wordt niet onder stoelen of banken gestoken. Het is per slot van rekening Spielbergs film die de aandacht voor D-Day de afgelopen tijd heeft doen groeien. Een deel van de site is aan de film gewijd. In The history behind Saving private Ryan vertelt Stephen Ambrose, historisch adviseur van Spielberg, over de verhouding tussen feit en fictie in de film. Veel scènes zijn gebaseerd op originele foto’s, filmmateriaal en ooggetuigenverslagen. De rode draad door de film, de zoektocht naar een soldaat wiens drie broers zijn gesneuveld, berust ook op feiten. De vele mensen die in Normandië op zoek gaan naar het graf van private Ryan verdoen echter hun tijd; de echte Ryan blijkt de oorlog te hebben overleefd. Waarom Spielberg niet de historische naam van deze soldaat heeft gebruikt, laat zich raden. De echte private Ryan heette Niland en luisterde naar de voornaam Fritz.