"Its the context, stupid"

De economische crisis is een zegen voor de journalistiek. De ineenstorting van de financiële wereld dwingt journalisten tot kritische verslaggeving, heldere uitleg en publieksgerichte verhalen, zo concludeerde een panel begin deze maand op het jaarcongres van de Online News Association in San Francisco. Althans, volgens de samenvattende tweet van iemand die erbij was, want vreemd genoeg ontbreekt een videoverslag van de betreffende discussie. Hoezo, live web?

Een van de deelnemers aan het debat was Ellen Weiss, verantwoordelijk voor de nieuwsvoorziening op de NPR, de Amerikaanse publieke radio. Niet toevallig, want de crisisverslaggeving van de NPR wordt alom geprezen als de beste die er is. In San Francisco onthulde Weiss het geheim achter dat succes: redacteuren van de NPR realiseerden zich al vroeg dat zijzelf net zo weinig begrepen van de financiële wereld als de luisteraars. Om de zaken op een rijtje te krijgen, begonnen ze een blog dat bleek te voorzien in een enorme behoefte.

Sciencefiction

Het verhaal van Weiss zal Matt Thompson als muziek in de oren klinken. Thompson werkt al jarenlang als online journalist. In 2004 werd hij bekend als een van de twee makers van EPIC 2014, een flash animatie over de toekomst van de journalistiek. Een toekomst die vooral gedomineerd wordt door een almachtig Google dat uiteindelijk de rol van de journalistiek zou overnemen. Anno 2009 lijkt de sciencefiction van toen griezelig veel op de werkelijkheid.

Toch is Thompson niet somber gestemd. In zijn ogen moet de journalistiek zich veel meer richten op het verschaffen van context dan het brengen van steeds meer nieuws. In een interessante bijdrage aan Nieman Reports legt hij uit hoe hij tot zijn ideeën is gekomen.

Als webredacteur merkte Thompson dat hij vaak – net als de redacteuren van de NPR – het nieuws niet goed begreep omdat hij eigenlijk te weinig wist van het onderwerp. De oplossing bleek eenvoudig: gewoon een gespecialiseerde collega vragen naar de hoed en de rand. Journalisten kunnen volgens Thompson de complexe zaken die ze verslaan heel goed uitleggen. Vanwege allerlei journalistieke conventies vind je die uitleg alleen nooit terug in de berichtgeving.

Wikipedia

Maar waar ga je te rade als je iets over de achtergronden bij de actualiteit wilt weten en je hebt niet de luxe op een redactie vol experts te werken? Tik een willekeurig onderwerp in bij Google en je vindt het antwoord bij de eerste tien resultaten: Wikipedia. Volgens Thompson gebruiken veel mensen de online encyclopedie niet alleen als naslagwerk, maar ook voor het volgen van het nieuws. Zij verkiezen de helder vormgegeven combinatie van achtergrond en actualiteit boven de brij aan berichten op nieuwssites. Niet voor niets proberen persbureaus en kranten de formule van Wikipedia te kopiëren.

Ook Thompson zelf sloeg aan het experimenteren. Hij bouwde een website – of beter gezegd, een webpagina – met linkjes naar de beste achtergrondinformatie over de economische crisis. Binnen een maand trok The Money Meltdown vijftigduizend unieke bezoekers. Niet slecht, voor twee dagen werk. Voor Thompson was het bewijs geleverd: mensen zijn niet op zoek naar meer nieuws, ze willen meer context.

Geniaal nieuw inzicht? Mwaw. Tien jaar geleden was Thompson’s pleidooi niet eens opgemerkt. Journalisten zagen het web toen per definitie als een medium voor achtergronden, verdieping en dossiers. Maar in een tijd waarin iedereen het vooral heeft over het real-time web is de oproep aan journalisten om context te bieden wel weer verfrissend. Onderwerpen genoeg waarbij de enorme berichtenstroom eerder leidt tot minder, dan tot meer inzicht: het debacle DSB, de pensioenleeftijd, de klimaattop in Kopenhagen. En wie een dossier te ouderwets vindt en een wiki te statisch, kan altijd nog kiezen voor gevisualiseerde context:

(Dit stuk verscheen ook op De Nieuwe Reporter)