Complottheorieën
Condoleances, scheldpartijen, virtuele huilbuien – na de moord op Pim Fortuyn lieten internetgebruikers hun emoties massaal de vrije loop. Na de verbijstering kwamen de speculaties, met de complottheorieën rond de moord op Kennedy als nuttig voorbeeld.
Internet is een goudmijn voor de historicus van de toekomst. Niet dat de actualiteit er accuraat wordt gedocumenteerd. Integendeel, het web is een vat vol halve waarheden en hele leugens. Maar wie over een jaar of honderd wil weten hoe de vox populi anno 2002 klonk, duikt in de onuitputtelijke archieven van on line discussieplatforms.
Neem de nieuwsgroep nl.politiek. Van minuut tot minuut zijn de reacties op de moord op Fortuyn te volgen. Binnen een uur had de digitale discussie de stadia doorgemaakt waarvoor analoog Nederland een week nodig had. Ongeloof, woede, verkettering van de ‘linkse Kerk’, heiligverklaring en uiteindelijk mythologisering.
Nog voordat officieel bekend was dat Fortuyn de aanslag niet had overleefd, was de eerste vergelijking met de moord op John F. Kennedy een feit. Twee weken later wemelde het van de samenzweringen. Van de BVD tot de CIA, van Al Qaida, tot een Gideonsbende binnen de LPF – alle kregen de dood van Fortuyn in de schoenen geschoven.
Nu is het web natuurlijk het medium bij uitstek voor complottheorieën. De vergelijking met Kennedy komt niet uit de lucht vallen. Ontelbaar is het aantal websites over de moord op JFK. Via Yahoo zijn de populairste snel gevonden. Sommige theorieën zitten zo goed in elkaar dat je je als bezoeker makkelijk laat meeslepen. Wie houdt er niet van thrillers?
Eerst maar even de officiële versie, zoals verwoord door de commissie-Warren in opdracht van president Johnson. Het rapport van deze commissie is integraal te lezen op de website van The National Archives and Records Administration. Conclusies: de aanslag op Kennedy was het werk van Lee Harvey Oswald, en van hem alleen. Op weg naar de gevangenis werd Oswald neergeschoten door Jack Ruby. Ook dat was eenmansactie. De commissie vond niet het geringste spoor van een samenzwering of enige andere subversieve actie.
Nee, dan The Real History Archives. Artikel na artikel op deze website moet bewijzen dat de moord op JFK het werk was van de CIA. Bovendien wordt de ware toedracht tot op de dag van vandaag in de doofpot gehouden door een complot van politici, historici en journalisten. Vooral journalisten. Die staan, zoals iedereen weet, per gros op de loonlijst van de staat. De Amerikaanse variant van de ‘demoniseringstheorie’ van de fortunisten.
En het kan nog gekker, getuige The Ten Wackiest Kennedy Assassination Theories. Een greep uit het aanbod op deze website: JFK werd per ongeluk doodgeschoten door een van zijn eigen lijfwachten, er zijn meer dan zestig verschillende Oswalds en de samenzweerders achter de moord hebben ook het aids-virus verspreid. Als klap op de vuurpijl: Kennedy zette zijn eigen dood in scène!
Maar niet alleen de kwaal, ook het medicijn is op het web te vinden. Op zijn overcomplete website gaat John McAdams de complottheorieën rond Kennedy te lijf. Behendig hanteert hij Ockhams scheermes. Systematisch snijdt hij al die kleine en grote aannames weg waarop elke theorie is gebaseerd. Uiteindelijk blijft er weinig tot niets verdachts over.
Ook de interpretatie van Oliver Stone moet eraan geloven bij McAdams. Cinematografisch mag JFK misschien een meesterwerk zijn, historisch rammelt de film aan alle kanten. Pijnlijk nauwkeurig toetst McAdams scène voor scène aan het bronnenmateriaal. Waar mogelijk zijn fragmenten te vergelijken met origineel beeldmateriaal. De Zapruder-film, de beroemdste beelden van de moord op Kennedy, ontbreekt helaas. De erven Zapruder hechten zodanig aan hun copyright dat ze al menige website hebben laten sluiten vanwege het illegaal aanbieden van de film.
Over films gesproken: de paranoia-subcultuur in de VS is ook onderwerp van de niet-onaardige thriller Conspiracy Theory. Wie zelf niet over voldoende fantasie beschikt, kan op de website bij deze film een complottheorie op maat laten maken. Geef wat trefwoorden op als ‘Pim Fortuyn’, ‘Harry Mens’, ‘Paars’, ‘verkiezingen’ en ”LPF’, en ziedaar: de samenzwering is geboren. Stuur deze vervolgens naar een willekeurige on line discussiegroep. Succes gegarandeerd!