Lesmateriaal
De digitalisering van het onderwijs is een van de speerpunten van het ministerie van OC&W. Maar hoe staat het eigenlijk met het multimediale lesmateriaal?
Hoe zou het toch zijn met Kennisnet? Er waren tijden dat je elke week wel iets las over dit ambitieuze plan het Nederlandse onderwijs op te stuwen in de vaart der volkeren. Het voorstel kwam van oud-minister van Onderwijs Jo Ritzen: verbindt alle scholen met elkaar door een snelle kabelverbinding en ontsluit zo de schat aan kennis op internet. ‘Kennisnet’ is de naam zowel voor dit netwerk als voor een grote website die dient als toegangspoort naar de educatieve rijkdom van het web.
Leuk plan, vooral als je het niet zelf meer hoeft uit te voeren. De nobele taak het onderwijs te digitaliseren kwam voor rekening van Ritzens opvolger Hermans. Het werd een lijdensweg. Vanaf het begin was er gedonder. Hermans vond dat de kosten van Kennisnet best mochten worden gedrukt door wat gezonde reclame op de website. Daar was een ruime Kamermeerderheid het niet mee eens. Dus kwamen er filters die de tere kinderziel moesten beschermen tegen de oprukkende commercie.
Die filters bleken niet toereikend. Kamerleden die een kijkje namen op het peperdure Kennisnet wisten zonder problemen de weg te vinden naar sites als die van Walt Disney, en zaten bovendien ‘binnen de kortste keren bij Playboy en andere vieze plaatjes’. En als dat Kamerleden al lukt, dan lukt het scholieren zeker. Ook was er forse kritiek op de uitvoering: die zou te langzaam gaan, en vooral veel te duur zijn.
In juli was de miljoenste Kennisnet-aansluiting een feit. Voor het eind van het jaar moet het netwerk compleet zijn. Als dat achter de rug is, blijft nog én probleem over: de inhoud. Veel scholen klagen over gebrek aan bruikbaar lesmateriaal op de website. Wat is er bijvoorbeeld over geschiedenis te vinden op Kennisnet?
Het antwoord: links, heel veel links. In de mediatheek zijn per vakgebied verwijzingen naar externe sites opgenomen. De lijst voor geschiedenis doet een beetje willekeurig aan. Naast een gedegen educatieve website als Geschiedenis.Net staat een verwijzing naar De Onafhankelijke Senaatsfractie, een eenmansfractie die regionale partijen als Leefbaar Gelderland en de Fryske Nasjonale Partij vertegenwoordigt. Verwijzingen naar andere politieke partijen ontbreken. Verder veel musea en wat losse verwijzingen naar bijvoorbeeld de Wilhelmus-pagina en een site over de Anne Frank Cantate, een muziekstuk over de jodenvervolging. Maar een link naar de website van het Anne Frank Huis is niet opgenomen.
Docenten hebben een eigen afdeling op Kennisnet. De pagina voor geschiedenisleraren opent met een minder vrolijke mededeling: ‘Helaas zijn er te weinig aanmeldingen om de Nationale Community Dag op 13 juni aanstaande doorgang te laten vinden.’ De belangrijkste inhoudelijke informatie bestaat uit een tiental uitgewerkte opdrachten voor de leerlingen.
Komt het dan nooit meer goed met het multimedia-onderwijs? Natuurlijk wel. Educatieve uitgeverijen als Wolters-Noordhoff zijn druk bezig met het ontwikkelen van digitale lespakketten. De website bij de geschiedenismethode Sporen is nog in aanbouw, maar laat goed zien hoe het web iets kan toevoegen aan conventionele lesmethoden.
Ook het Duitslandinstituut in Amsterdam (DIA) timmert al jaren flink aan de weg als het gaat om digitale lesprogramma’s. De site van het DIA biedt toegang tot het Duitsland Informatie Net. Achter deze wat fantasieloze naam schuilt een schat aan informatie over het naoorlogse Duitsland. Niet alleen geschiedenis, ook politiek, geografie, cultuur en literatuur komen aan bod.
Daarnaast geeft het DIA educatieve cd-roms uit. Vorig jaar is er een schijfje gemaakt voor het eindexamenonderwerp Duitsland en Europa 1945-2000. Deze zomer verscheen Kruispunt Berlijn, een ‘vak-overstijgende educatieve cd-rom voor de gammavakken’. Het geheel ziet er gelikt uit. Een metroplattegrond dient als navigatie-instrument. Een interactief museum vormt de basis van de cd-rom. Daarnaast zijn er verschillende onderdelen waarmee de leerlingen spelenderwijs wegwijs worden gemaakt in onderwerpen als ‘de Koude Oorlog’, ‘de geografie van Berlijn’ en ‘de sociale problemen van een wereldstad’. Een fictieve bustour, zelf voor burgemeester spelen – het kan allemaal. Foto’s, filmpjes en links naar het web ontbreken niet. De cd-rom is geschikt voor meerdere schooltypes.
Zowaar is op Kennisnet een verwijzing naar het Duitslandinstituut te vinden: niet onder Geschiedenis, maar onder Duits.